កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន៖ ចិនផ្តល់ទម្ងន់លើបញ្ហាកូវីដ អាមេរិកបង្កើតភាពជាដៃគូប្រទេសមេគង្គលើកទី ១កិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានលើកទី ៥៣ បានបិទបញ្ចប់កាលពីថ្ងៃទី ១២ ខែកញ្ញាកន្លងទៅនេះ។ ក្នុងកិច្ចប្រជុំប្រមុខការទូអាស៊ាននិងដៃគូនេះ មានបញ្ហាសំខាន់ៗ៣ដែលជារឿងកត់សំគាល់ខ្លាំងជាងគេ។ ទី១ ការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងរបស់ចិនចំពោះអាស៊ានដើម្បីប្រយុទ្ធនឹងកូវីដ១៩។ ទី ២ គឺការបង្កើតភាពជាដៃគូរបស់អាមេរិកនិងតំបន់មេគង្គលើកទី១។ ជាកិច្ចប្រជុំដែលអាមេរិកផ្តល់ទម្ងន់ប៉ុន្តែរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិកអវត្តមានទៅវិញ។ ដោយឡែកបញ្ហាទី៣ គឺជម្លោះរ៉ាំរ៉ៃស្តីពីសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលអាស៊ានស្នើឱ្យមហាអំណាចអាមេរិកនិងចិនបន្ថយភាពតានតឹង។ ដូចនេះភ្ញៀវពិសេសនៃកម្មវិធី AVI Voice របស់យើងនៅសប្តាហ៍នេះ គឺ លោក លឹម ម៉េងហួរ អនុប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលមេគង្គសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រដែលជាអ្នកជំនាញកិច្ចការបរទេសនឹងបានតាមដានកិច្ចប្រជុំយ៉ាងជាប់លាប់។ សូមស្តាប់កិច្ចសម្ភាសន៍ដូចតទៅ៖ ដឹកនាំនិងផលិតដោយ៖ ស៊ុន មេសាRead More

ថ្មីៗ​នេះ​មាន​ការប៉ុនប៉ង​យក​បញ្ហា​ទន្លេមេគង្គ​ធ្វើជា​បញ្ហានយោបាយ និង​សន្តិសុខ ហើយ​​ថែម​ទាំង​មាន​ការព្យាយាម​ចាត់ទុក​តំបន់​មេគង្គ​ដូច​តំបន់​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​ថែម​ទៀត​។ តាមពិត​ទៅ ក្របខ័ណ្ឌ​អភិវឌ្ឍន៍​នៅ​អនុតំបន់​មេគង្គ​ត្រូវ​​បាន​រៀបចំ​ឡើងជា​មួយ​ប្រទេស​​ដៃគូ​ជាច្រើន និង​មាន​ច្រើន​ស្រទាប់ ដើម្បី​ឆ្លើយតប​ទៅនឹង​ការសហការ​ជាក់ស្តែង​ជាមួយ​ដៃគូ​នីមួយៗ​។ នៅពេល​ការប្រកួតប្រជែង​រវាង​ដៃគូ​ទាំងនេះ​កើនឡើង ក្របខ័ណ្ឌ​ទន្លេមេគង្គ​បាន​ក្លាយ​ជា “​សម្លចាប់ឆាយ​” នៃ​យន្តការ​ចម្រុះ​ដែល​សម្បូរ​តែ​សុន្ទរកថា​ពីរោះ​ស្តាប់ កិច្ចសន្យា​ខ្យល់ និង​ការវាយប្រហារ​តាម​ពាក្យសម្តី​រវាង​ប្រទេស​មាន​អំណាច ដែល​ប្រការ​ទាំងនេះ​មិនបាន​ចូលរួម​ចំណែក​ដល់​ការអភិវឌ្ឍ​ពិតប្រាកដ​នៅក្នុង​តំបន់​ឡើយ​។ និន្នាការ​ខាងលើ​កើត​ចេញ​ពី ​“​មនោសញ្ចេតនា​ស្អប់​ចិន​” របស់​តួអង្គ​មួយចំនួន ដែល​មាន​បញ្ហា​ប្រទាំង​ប្រទើស​ជាមួយ​ចិន​ ឬ​ប្រទេស​ដែល​គិតថា ចិន​គឺជា​ការគំរាម​កំហែង​សន្តិសុខ​។ បញ្ហា​កង្វល់​ផ្នែក​នយោបាយ​ និង​សន្តិសុខ​ពិតជា​មាន​ដូចជា កង្វះខាត​តម្លាភាព​នៃ​ទិន្នន័យ​ជលសាស្ត្រ និង​ឥរិយាបថ​ព្រងើយកន្តើយ​មិន​ចូលរួម​នៅក្នុង​កិច្ចខិតខំ​ប្រឹងប្រែង​គ្រប់គ្រង​ធនធាន​ទឹក​ក្នុង​តំបន់​របស់​ចិន​។ យ៉ាងណាក្តី មិនមែន​ប្រទេស​ជាប់​ដង​ទន្លេមេគង្គ​ទាំងអស់​សុទ្ធតែ​គិត​ថា​ចិន​ជាការ​គំរាមកំហែង​នោះទេ​។ ប្រទេស​ជាប់​ដង​ទន្លេមេគង្គ​ស្ទើរតែ​ទាំងអស់​គិតថា ការគ្រប់គ្រង​ធនធាន​ទឹក​គួរតែ​ត្រូវបាន​កែលម្អ ប៉ុន្តែ​ពួកគេ​ក៏​គិត​ដែរ​ថា មិន​គួរ​យក​បញ្ហា​មេគង្គ​ទៅ​ធ្វើ​ជា​បញ្ហា​សន្តិសុខ​នោះទេ​។ ប្រទេស​ជាប់​ដង​ទន្លេមេគង្គ​គិតថា បញ្ហា​បច្ចេកទេស​គួរតែ​ត្រូវ​បែងចែក​ឱ្យដាច់​ជាមួយ​បញ្ហា​ភូមិសាស្ត្រ​នយោបាយ​។ ការយក​បញ្ហា​មេគង្គ​ទៅ​ប្រៀបធៀប​ជាមួយ​បញ្ហា​ជម្លោះ​ទឹកដី​ដូចជា បញ្ហា​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​គឺជា​ការប្រៀបធៀប​ខុស​ទំនង​។ ​ភាពស្មុគស្មាញ និង​កត្តា​​ពេលវេលា គឺ​ខុសគ្នា​ស្រឡះ​។ បញ្ហា​ប្រទាំង​ប្រទើស​ទាក់ទង​នឹង​ទន្លេមេគង្គ គឺជា​បញ្ហា​តែមួយ​រយៈពេល និង​អាច​គ្រប់គ្រង​បាន ផ្ទុយ​ពី​ជម្លោះ​ទឹកដី​នៅ​សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​ដែល​ស្មុគស្មាញ​ហួសប្រមាណ ហើយ​បាន​​កើតមានឡើង​ជាច្រើន​សតវត្សរ៍​មកហើយ​។ ការព្យាយាម​យក​បញ្ហា​មេគង្គ​ធ្វើជា​បញ្ហា​សន្តិសុខ​គឺ​ដើម្បី​តែ​បម្រើ​ផលប្រយោជន៍​របស់​ប្រទេសមួយ​ចំនួន​តូច​ប៉ុណ្ណោះ​។ ការរុញច្រាន​បែបនេះ​ក៏​អាច​ជា​បំណង​ចង់​ឱ្យ​តំបន់​មេគង្គ​ក្លាយជា​វេទិកា​នៃ​ការប្រកួតប្រជែង​រវាង​ប្រទេស​មហាអំណាច​ដែល​អាច​ក្លាយ​ទៅ​ជា​កង្វល់​សន្តិសុខ​កាន់តែ​ធ្ងន់ធ្ងរ​សម្រាប់​តំបន់​។ ប្រទេស​ជាប់​ដង​ទន្លេ​មេគង្គ​ពុំមាន​អំណាច​អ្វី​អាច​គ្រប់គ្រង​ការប្រកួតប្រជែង​រវាង​ប្រទេស​មាន​អំណាច​នោះទេ ហើយ​មាន​សមត្ថភាព​តិចតួច​ក្នុង​ការទប់ទល់​នឹង​ការដាក់​សម្ពាធ ចាប់បង្ខំ​ឱ្យ​កាន់ជើង​មហាអំណាច​ណាមួយ ឬ​ជ្រើសរើស​យកតែ​ម្ខាង​។ អានអត្ថបទពេញ៖ https://www.postkhmer.com/Read More

Recently there have been attempts to politicize issues relating to the Mekong region or even treat it like the South China Sea. Truth be told, Mekong sub-regional frameworks have been overstretched by multi-layered structures just to accommodate specific partners. When competition between these partners increases, Mekong frameworks have become the “melting pot” of mechanisms characterized only by...Read More

ដើម្បីលើកស្ទួយផលិតផលក្នុងស្រុក និងការបង្កើតថ្មីៗកម្មវិធី AVI Voiceសូមណែនាំផលិតផលគ្រឿងក្រអូបមួយដែលមានឈ្មោះថា Herbu ដែលជាផលិតផលនៃក្រុមហ៊ុន Enlina។ បង្កើតក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ក្រុមហ៊ុនក្មេងខ្ចីមួយនេះ បាននិងកំពុងផលិតសាប៊ូកកសក់ដែលប្រើរូបធាតុក្នុងស្រុក ខណៈដែលផលិតផលនាំចូលលើគ្រឿងក្រអូបមានភ្លូកទឹកភ្លូកដី។ សហស្ថាបនិកផលិតផល Herbu បានលើកឡើងថា ការផ្តើមផលិតប្រឈមនឹងការលំបាកនេះ ចង់ឲ្យខ្មែរមានផលិតផលខ្លួនឯងព្រោះអីខ្មែរមានវត្ថុធាតុដើមច្រើន។ សូមស្តាប់កិច្ចសម្ភាសន៍ដូចតទៅ៖ វាគ្មិន៖ លោកស្រី ហួនសុខអេន ដឹកនាំនិងផលិតដោយ៖ ស៊ុន មេសាRead More

លោកបណ្ឌិត ឡេង ធារិទ្ធ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលមេគង្គសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី កាលពីពេលថ្មីកន្លងទៅនេះបានបញ្ចេញបទវិចារណកថាមួយស្តីពីការប្រឈម និងប្រការប្រជែងគ្នាកាន់តែខ្លាំងរបស់មហាអំណាចចិននិងអាមេរិក។ សម្រាប់លោកបណ្ឌិត ការប្រជែងគ្នារវាងមហាអំណាចទាំងពីរកាន់តែស្រួចស្រាល់ដែលអាចឈានដល់កម្រិតពណ៌លឿងដែលជាការព្រួយបារម្ភនិងយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងជាពិសេសប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ រាប់ទាំងកម្ពុជាផង។ ចំពោះមុខនៃការប្រឈមនេះ កម្ពុជាបានប្រឹងប្រែងដើរលើផ្លូវកណ្តាលដែលមានទំនាក់ទំនងល្អជាមួយមហាអំណាចទាំងពីរ ហើយបច្ចុប្បន្ននេះ អាមេរិកនិងចិន បានចាប់ផ្តើមយល់ពីផ្លូវកណ្តាលនៃគោលនយោបាយការបរទេស និងចេតនាពិតរបស់កម្ពុជា។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោកបណ្ឌិតឡេង ធារិទ្ធ។ សូមស្តាប់កិច្ចសម្ភាសន៍ដូចតទៅ៖ដឹកនាំនិងផលិតដោយ៖ ស៊ុន មេសាRead More

PHNOM PENH, Sept. 11 (Xinhua) — COVID-19 fight has proven the steadfast commitment of the governments of Cambodia and China to protect rights to life and health, not only for their own citizens but also for people beyond their countries, a Cambodian spokesman and scholars said on Friday. Speaking during an interview with Xinhua, Chin...Read More

យោង​តាម​ទ្រឹស្តី​នៃ​ទំនាក់ទំនង​អន្តរជាតិ ពិភពលោក​គឺ​ស្ថិត​នៅក្នុង​សភាព​អនាធិបតេយ្យ​ជានិច្ច ដូច្នេះ​ហើយ​ប្រទេស​ទាំងឡាយ​តែងតែ​ស្វែងរក​តុល្យភាព​អំណាច ដើម្បី​រក្សា​ការពារ​សន្តិសុខ​របស់​ខ្លួន​។ ជាមួយ​នឹង​ភាពលេច​ធ្លោ​របស់​ចិន​ទាំង​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច និង​យោធា អាមេរិក និង​សម្ព័ន្ធមិត្ត​របស់​ខ្លួន​មាន​ការភ័យខ្លាច​ក្នុង​ការបាត់បង់​តុល្យភាព​អំណាច​ដែល​គាំទ្រ​ដល់​ការគ្រប់គ្រង​របស់​អាមេរិក​នៅក្នុង​សណ្តាប់ធ្នាប់​ពិភពលោក​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន​។ អាមេរិក​ចាត់ទុក​ចិន​ថា​ជា “​រដ្ឋ​កែប្រែ​និយម​” (revisionist state) ហើយ​បាន​សម្តែង​ការព្រួយបារម្ភ និង​ចោទ​ចិន​ពី​ការអនុវត្ត​នយោបាយ​វាតទី​និយម​យោធា និង​ការប៉ុនប៉ង​ឈាន​ទៅ​រក​អនុត្តរភាព (hegemony) (​អំណាច​ខ្លាំង​លើសគេ​)​។ បើ​យើង​ក្រឡេកមើល​ពី​ចំណុចក្តៅ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ជាច្រើន​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន ដូចជា សមុទ្រ​ចិន​ខាងត្បូង​តៃវ៉ាន់ សង្គ្រាម​ពាណិជ្ជកម្ម​ និង​សង្គ្រាម​បច្ចេកវិទ្យា ជាដើម​ធ្វើឱ្យ​យើង​គិតថា លទ្ធភាព​នៃ​ការប្រឈមមុខ​ដាក់​គ្នា​រវាង​មហាអំណាច​ទាំង​ ២ ​ហាក់​ដូចជា​ចៀស​មិន​រួច​។ តើ​អាច​នឹងមាន​សង្គ្រាម​រវាង​ចិន និង​អាមេរិក​ពី​ភាពតានតឹង​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន​ដែរឬទេ​? បើ​មាន​តើ​សង្គ្រាម​នឹងមាន​ទម្រង់​បែប​ណា​? បើ​យើង​មើល​ពី​ប្រវត្តិសាស្ត្រ យើង​អាច​ប្រមើលមើល​ពី​ទម្រង់​ ៣ ​នៃ​សង្គ្រាម​ដែល​អាច​កើតមានឡើង​រវាង​ចិន និង​អាមេរិក​គឺ​៖ សង្គ្រាម​លោក​លើកទី​ ៣ សង្គ្រាម​ត្រជាក់​ទី​ ២ និង​សង្គ្រាម​ដោយ​តួអង្គ​តំណាង (proxy wars) តាម​តំបន់​។ សង្គ្រាម​លោកលើក​ទី​ ៣ គឺជា​ទម្រង់​នៃ​ការប្រមើលមើល​ដែល​មាន​លក្ខណៈ​ជ្រុលនិយម​។ នៅពេល​ដែល​ចិន​ត្រូវបាន​គេ​ចាត់ទុក​ថា ជា​ការគំរាមកំហែង​សន្តិសុខ និង​ជា​ប្រទេស​ដែល​ចង់​ច្បាម​យក​អំណាច​ខ្លាំង​លើសគេ​ដោយ​យោធា តើ​យើង​គួរ​ចាត់ទុក​ចិន ដូចជា​អាល្លឺម៉ង់ និង​ជប៉ុន​ក្នុង​សម័យ​សង្គ្រាមលោក​ទាំង​ ២ ​លើក​ដែរ​ឬ​ទេ​? Full article...Read More

វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវរបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADBI) កាលពីពេលថ្មីៗកន្លងបានចេញរបាយការណ៍សិក្សាស្រាវជ្រាវមួយស្តីពីបញ្ហាសហគ្រាសខ្នាតតូចមធ្យម និងវិស័យឧស្សាហកម្មនៅកម្ពុជា។ ដូចនេះភ្ញៀវពិសេសរបស់នៃកម្មវិធី AVI Voice របស់យើង គឺលោក សុខ ខា អ្នកស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យដែលជាអ្នកនិពន្ធស្រាវជ្រាវមួយរូបក្នុងរបាយការណ៍នេះផងដែរ។បើតាមការបញ្ជាក់ពី លោក សុខ ខា ADBI បានរកឃើញថា សហគ្រាសខ្នាតតូច និងមធ្យមនៅកម្ពុជា មានកាវិវឌ្ឍជាវិជ្ជមានច្រើនទាំងការគាំទ្រហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងកំណែទម្រង់ស្ថាប័នរបស់រដ្ឋ ប៉ុន្តែក្នុងនោះលុយក្រោមតុនៅតែជាបញ្ហានៅតែមានដែលមិនទាន់អាចលុបបំបាត់បាននៅឡើយ។ លោកបន្ថែមថា ដើម្បីការរីកចម្រើននៃសហគ្រិន សហគ្រិន ត្រូវប្រឹងប្រែងចាប់យកឱកាសពីអាទិភាពរបស់កម្ពុជាក្នុងតំបន់អាស៊ាន និងតំបន់។ សូមស្តាប់កិច្ចសម្ភាសន៍ដូចតទៅ៖ វាគ្មិន៖  លោក សុខ ខា ដឹកនាំនិងផលិតដោយ៖ ស៊ុន មេសាRead More

ខណៈ​ពេល​ដែល​ការប្រកួត​ប្រជែង​ដណ្តើម​ឥទ្ធិពល​រវាង​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​ចិន​បាន​កើន​កម្តៅ ប្រទេស​កម្ពុជា​មិនអាច​កាត់បន្ថយ​សារៈសំខាន់​នៃ​ទំនាក់ទំនង​របស់​ខ្លួន​ជាមួយ​ប្រទេស​ទាំង​ ២ ​បាន​ទេ បើ​ទោះបី​ជា​ទទួលរង​សម្ពាធ​ខ្លាំង​ឱ្យ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​ក៏ដោយ​។ នេះ​មិន​ត្រឹមតែ​ដោយសារ​តែ​ការគោរព​ខ្ជាប់ខ្ជួន​នូវ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​របស់​ខ្លួន​លើ​គោលការណ៍​អព្យាក្រឹត​ និង​មិន​ចូលបក្ស​សម្ព័ន្ធ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ​តែ​វា​ក៏​ដោយសារ​តែ​ផលប៉ះពាល់​ជាក់ស្តែង​ដែល​អាច​កើតមាន​ទៅលើ​ផលប្រយោជន៍​ជាតិ​របស់​ខ្លួន ប្រសិន​បើ​កម្ពុជា​ផ្តាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ទីក្រុង​ប៉េកាំង ឬ​វ៉ាស៊ីនតោន​។ ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​ទ្វេភាគី​ទោះ​ល្អ​ ឬ​អាក្រក់​ទាំង​ចិន និង​អាមេរិក​បាន​ដើរតួនាទី​យ៉ាង​ធំធេង​នៅក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​សម័យ​ទំនើប​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា ដូច្នេះ​សម្រាប់​ប្រទេស​ទាំង​ ២ ការផ្តាច់​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ប្រទេស​​កម្ពុជា​ក៏​មិនមែន​ជា​ជម្រើស​ដូចគ្នា​។ ប្រទេស​ទាំង​ ២ បាន​វិនិយោគ​យ៉ាងច្រើន​សន្ធឹកសន្ធាប់​​នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ហើយ​​ការវិនិយោគ​គឺ​មិនមែន​សំដៅ​តែ​ទៅលើ​ទឹក​លុយ​នោះទេ​។ ម្យ៉ាងទៀត​ក៏​មិន​មាន​ន័យថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ជាក់ស្តែង​គឺ​ដាក់​កម្រិត​តែ​ទៅលើ​វិស័យ​យោធា ឬ​ការចូលរួម​ក្នុង​ទស្សនវិស័យ​ដ៏ធំធេង​ណាមួយ​របស់​​មហាអំណាច​ដែល​គ្មាន​អ្វី​ឱ្យ​ប្រាកដប្រជា ទាំង​ខ្លឹមសារ និង​គម្រោង​ជាក់ស្តែង​នោះដែរ​។ Full article available: https://www.postkhmer.com/Read More

អ្នកជំនាញ៖ បដិវដ្តឧស្សាហកម្ម ៤.០  ជាផ្លូវកាត់រ​បស់កម្ពុជាដើម្បីក្លាយជាប្រទេសមានប៉ុន្តែត្រូវវិនិយោគច្រើន រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានដាក់ទិសដៅដើម្បីក្លាយជាប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅ ១០ ឆ្នាំខាងមុខ និងក្លាយជាប្រទេសអ្នកមានតែម្តងនៅឆ្នាំ​ ២០៣០ ហើយកម្ពុជា កំពុងធ្វើប្រព្រឹត្តិកម្មសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនទៅជាសេដ្ឋកិច្ចបច្ចេកវិទ្យា។ ទន្ទឹមនឹងនេះ បណ្ឌិត ឆេង គឹមឡុង អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី បានលើកឡើងថា ការចាប់យកបដិវដ្តឧស្សាហកម្ម ៤.០ គឺជាផ្លូវកាត់របស់កម្ពុជា ប៉ុន្តែកម្ពុជាត្រូវការការវិនិយោគច្រើនទាំងរដ្ឋដែលត្រូវតែក្លាយជារដ្ឋាភិបាលបច្ចេកវិទ្យា E-Government ហើយពលរដ្ឋក៏ត្រូវតែក្លាយជាពលរដ្ឋបច្ចេកវិទ្យាផងដែរ។ លោកបណ្ឌិត​បានមើលឃើញដែរថាកម្ពុជានៅខ្វះហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធច្រើននៅឡើយដែលទាមទារការវិនិយោគ៕ សូមស្តាប់កិច្ចសម្ភាសន៍ដូចតទៅ៖ វាគ្មិន៖ បណ្ឌិត ឆេង គឹមឡុង គឺជាអនុប្រធានទី២នៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី និងជាប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលនវានុវត្តន៍និងប្រជាធិបតេយ្យនៃអភិបាលកិច្ច ដឹកនាំនិងផលិតដោយ៖ ស៊ុន មេសាRead More