ឆ្នាំ២០២៣ គឺជាឆ្នាំនៃការប្រារព្ធខួបលើកទី៧០ នៃទំនាក់ទំនងការទូតរវាងកម្ពុជានិងជប៉ុន។ ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជានិងជប៉ុន គឺជាមិត្តភាពដ៏យូរអង្វែងមួយ ដែលជប៉ុនគឺជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្ត និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ដ៏សំខាន់សម្រាប់កម្ពុជា។ លើកពីនេះ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនបានបន្តគាំទ្រកម្ពុជាដោយអស់ពីចិត្ត ក្នុងការកសាងស្ពានសម្រាប់កម្ពុជាដើម្បីឆ្ពោះទៅរកសន្តិភាពនិងវិបុលភាព និងការតភ្ជាប់កម្ពុជាទៅកាន់តំបន់ក៏ដូចជាពិភពលោកផងដែរ។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នេះ ឯកឧត្ដម Atsushi UENO បានពន្យល់អំពីសាវតានៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ សារៈសំខាន់នៃភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្រ្តគ្រប់ជ្រុងជ្រោយកម្ពុជា-ជប៉ុន និងការពង្រឹងបន្ថែមនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរទៅលើគ្រប់វិស័យសម្រាប់វិបុលភាពនាពេលអនាគត។
សំណួរទី១៖ ក្នុងឆ្នាំ២០២៣ កម្ពុជា និងជប៉ុនប្រារព្ធខួបលើកទី៧០ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតដែលចំណងមិត្តភាពនេះបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៥២។ ជាដំបូង ទាក់ទងនឹងការរំលឹកខួបនេះ តើរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរបានត្រៀមអ្វីខ្លះដើម្បីអបអរសាទរខួបលើកទី៧០ នៃទំនាក់ទំនងការទូត?
មុននឹងនិយាយអំពីខួបលើកទី៧០ឆ្នាំនេះ ខ្ញុំសូមលើកឡើងអំពីសារៈសំខាន់នៃឆ្នាំមុន។ វាជាឆ្នាំពិសេស និងសំខាន់សម្រាប់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីជប៉ុន-កម្ពុជា។
កាលពីឆ្នាំមុន កម្ពុជាគឺជាប្រធានអាស៊ាន។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសជប៉ុនចំនួនពីរដង ក្នុងអំឡុងពេលមមាញឹករបស់លោក ដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វិក នៅទីក្រុង Kumamoto និងជាថ្មីម្តងទៀត នៅពេលពិធីបុណ្យសពរដ្ឋរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ABE។ នាយករដ្ឋមន្ត្រី Kishida ក៏បានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាចំនួនពីរដងដែរក្នុងខែមីនា និងខែវិច្ឆិកា។ កិច្ចប្រជុំកំពូលជប៉ុន-កម្ពុជារវាងមេដឹកនាំទាំងពីរបានធ្វើឡើងចំនួនបួនដងក្នុងមួយឆ្នាំ។
នេះបង្ហាញថាទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរបស់យើងមានភាពល្អប្រសើរ និងជិតស្និទ្ធជាងពេលណាៗទាំងអស់សម្រាប់រយៈពេល៧០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ បើគិតចាប់តាំងពីការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតមក។
នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី៤ និងចុងក្រោយក្នុងខែវិច្ឆិកា មេដឹកនាំទាំងពីរបានព្រមព្រៀងគ្នាក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីទៅជា «ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ»។ ជប៉ុននិងកម្ពុជាចាប់ផ្តើមភាពជាដៃគូថ្មីក្នុងខួបលើកទី៧០ឆ្នាំនេះ។ វាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ក្នុងការអភិវឌ្ឍទំនាក់ទំនងដ៏ច្រើនដែលសមនឹងទទួលបានចំណងជើងនៃភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ។
ទាក់ទងនឹងព្រឹត្តិការណ៍ដែលយើងបានរៀបចំដើម្បីអបអរសាទរខួបលើកទី ៧០ យើងបានប្រកាសជាផ្លូវការនូវនិមិត្តសញ្ញាកាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុន។ នៅថ្ងៃទី ៩ ខែមករា ឆ្នាំនេះ ដែលគ្រប់៧០ឆ្នាំពេញលេញ បន្ទាប់ពីការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូត នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសទាំងពីរបានផ្លាស់ប្តូរសារអបអរសាទរ។
ចាប់ពីពេលនេះតទៅ ប្រទេសជប៉ុន និងកម្ពុជានឹងរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍រំលឹកខួបមួយចំនួនដែលបើកចំហសម្រាប់សាធារណជននៅក្នុងប្រទេសទាំងពីរ។ ភាគីជប៉ុនកំពុងរៀបចំមហោស្រពគីហ្សូណាជប៉ុន-កម្ពុជាឆ្នាំ២០២៣ ដែលចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី២៣ ខែកុម្ភៈ។ យើងក៏នឹងរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍វប្បធម៌ផ្សេងទៀតដូចជាការប្រលងនិយាយភាសាជប៉ុន និងមហោស្រពភាពយន្ត។
ទន្ទឹមនឹងទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋាភិបាល និងរដ្ឋាភិបាល ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះជំរុញការផ្លាស់ប្តូររវាងប្រជាជន និងប្រជាជន និងជួយប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរឱ្យស្គាល់គ្នាបន្ថែមទៀត និងធ្វើឱ្យចំណងមិត្តភាពកាន់តែស៊ីជម្រៅ។
សំណួរទី២៖ យើងបានឃើញហើយថា ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងជប៉ុន មានភាពយូរអង្វែងអស់រយៈពេលប្រាំពីរទសវត្សរ៍មកហើយ។ នៅក្រោមចំណងនេះ តើប្រទេសទាំងពីរបានប្រារព្ធព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗអ្វីខ្លះក្នុងរយៈពេល ៧០ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ? នាពេលអនាគត តើប្រទេសទាំងពីរនឹងពង្រីក និងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យអ្វីខ្លះ?
នៅឆ្នាំ ១៩៥២ គឺមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតនេះ កម្ពុជាបានបោះបង់ចោលសិទ្ធិរបស់ខ្លួនក្នុងការទាមទារសំណងពីប្រទេសជប៉ុនសម្រាប់សង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ។ ប្រជាជនជប៉ុនបានពេញចិត្តយ៉ាងខ្លាំងចំពោះសេចក្តីប្រកាសនេះ។
រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនបានអញ្ជើញសម្ដេចព្រះបរមរតនកោដ្ឋទៅប្រទេសជប៉ុនជាភ្ញៀវរដ្ឋក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋរបស់ព្រះអង្គ សភាជាន់ទាបនៃសភាជប៉ុនបានអនុម័តការបោះឆ្នោតថ្លែងអំណរគុណដល់កម្ពុជា។
ជាងនេះទៅទៀត ប្រទេសទាំងពីរបានចុះហត្ថលេខាលើសន្ធិសញ្ញាមិត្តភាពក្នុងអំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់សម្ដេចព្រះបរមរតនកោដ្ឋទៅកាន់ប្រទេសជប៉ុន។ នេះជាសន្ធិសញ្ញាលើកដំបូងជាមួយបរទេសសម្រាប់ប្រទេសទាំងពីរ។ សម្រាប់ប្រទេសជប៉ុនបន្ទាប់ពីសន្ធិសញ្ញាសាន់ហ្វ្រាន់ស៊ីស្កូចូលជាធរមាន ហើយសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាបន្ទាប់ពីបានឯករាជ្យ។
ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងជប៉ុន និងកម្ពុជាបានរីកចម្រើនក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ ក្នុងវិស័យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដ៏ទូលំទូលាយ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៧០ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីបានបាត់បង់សន្ទុះរបស់ខ្លួន។
ក្រោយមក ប្រទេសជប៉ុនបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងដំណើរការសន្តិភាពរបស់កម្ពុជា ចាប់ពីចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៨០ រួមទាំងការធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃសន្និសីទសន្តិភាពកម្ពុជានៅទីក្រុងតូក្យូក្នុងឆ្នាំ ១៩៩០។ បន្ទាប់ពី«កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស»ត្រូវបានចុះហត្ថលេខានៅឆ្នាំ ១៩៩១ ប្រទេសជប៉ុនបានដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្មសម្រាប់សន្តិភាព និងដំណើរការកសាងឡើងវិញរបស់កម្ពុជា។
ប្រទេសជប៉ុនបានយកឈ្នះលើការលំបាកផ្នែកនយោបាយរបស់ខ្លួន ហើយបានបញ្ជូនបុគ្គលិកទៅ UN PKO ជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ខ្លួន។ ទន្ទឹមនឹងនោះ ជប៉ុនបានសហការជាមួយកម្ពុជាក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងកសាងឡើងវិញ។
ខ្ញុំជឿជាក់ថាប្រជាជនកម្ពុជាវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ជប៉ុន។ ហើយក៏ហាក់ដូចជាបង្ហាញឱ្យឃើញដោយជាក់ ដោយក្នុងក្រដាសប្រាក់តម្លៃ ៥០០ រៀលមានគំនូរស្ពានដែលសាងសង់ដោយប្រទេសជប៉ុន។
កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ប្រទេសជប៉ុនមិនត្រូវបានកំណត់ត្រឹមតែការកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានពង្រីកទៅការគាំទ្រដ៏ធំទូលាយនៃសុខភាពសាធារណៈ ការផ្គត់ផ្គង់ទឹក ការអប់រំ ការបោសសម្អាតមីន និងការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្សផងដែរ។
ម៉្យាងវិញទៀត កម្ពុជាបានផ្តល់ការគាំទ្រដល់ជំហររបស់ប្រទេសជប៉ុនក្នុងបញ្ហានានា រួមមានកំណែទម្រង់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ បញ្ហាការចាប់ជំរិតពីកូរ៉េខាងជើង និងចក្ខុវិស័យរបស់ជប៉ុនស្តីពីឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកសេរី និងបើកចំហ។
ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីបានអភិវឌ្ឍជាលំដាប់តាមរបៀបនេះ។ ប្រទេសទាំងពីរបានបង្កើតភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ពួកយើងនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៣។ វាត្រូវបានលើកទៅជាភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនៅឆ្នាំនេះ។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាកាលពីខែមីនាកន្លងទៅ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Kishida បានកំណត់យកវិស័យអាទិភាពចំនួនប្រាំនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលរួមមាន៖
១៖ ការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗ រួមទាំងកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុ
២៖ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសន្តិសុខ
៣៖ ទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ច
៤៖លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស
៥៖ វិស័យថ្មីនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការដូចជា ឌីជីថល អ៊ីនធឺណិត និងសន្តិសុខសេដ្ឋកិច្ច
យើងប្តេជ្ញាជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីដោយសង្កត់ធ្ងន់ជាពិសេសលើវិស័យអាទិភាពទាំងប្រាំនេះ។
សំណួរទី៣៖ កាលពីឆ្នាំមុន ទន្ទឹមនឹងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន និងកិច្ចប្រជុំកំពូលពាក់ព័ន្ធក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ មេដឹកនាំនៃប្រទេសទាំងពីរបានជួបពិភាក្សា និងផ្លាស់ប្តូរយោបល់ក្នុងឱកាសខួបលើកទី ៧០ នៃការបង្កើតទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសទាំងពីរ។ ជាមួយគ្នាដែរ ក្នុងឱកាសដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៃកម្ពុជា និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Fumio Kishida នៃប្រទេសជប៉ុន បានសម្រេចចិត្តលើកកម្ពស់ទំនាក់ទំនងទៅជា “ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ”។ ក្នុងន័យនេះ តើភាពជាដៃគូថ្មីមានន័យយ៉ាងណាសម្រាប់ជាតិទាំងពីរ?
តាមទស្សនៈរបស់ខ្ញុំ ក្រោមភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីប្រហែលជាមិនមែនជាការពឹងផ្អែករបស់ភាគីម្ខាងទៅម្ខាងទៀតនោះទេ។ ក្រោមភាពជាដៃគូថ្មីនេះ ប្រទេសទាំងពីរនឹងធ្វើការយ៉ាងជិតស្និទ្ធបន្ថែមទៀតក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរួមគ្នានៅក្នុងឆាកតំបន់ និងអន្តរជាតិ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត ក្នុងបរិបទទ្វេភាគី ប្រទេសទាំងពីរនឹងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យថ្មីៗទៀត។
ការឆ្លើយតបរួមចំពោះស្ថានការណ៍ក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែនផ្តល់នូវឧទាហរណ៍សំខាន់មួយ សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងបញ្ហាអន្តរជាតិ។ ដោយការដឹកនាំដ៏រឹងមាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កម្ពុជាបានបង្ហាញជំហរយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ប្រឆាំងនឹងការប្រើប្រាស់កម្លាំងដើម្បីដណ្តើមយកទឹកដីពីប្រទេសដ៏ទៃដូចមានចែងក្នុងធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយបានចូលរួមសហការឧបត្ថម្ភសម្រាប់ដំណោះស្រាយមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ជប៉ុនមានជំហរដូចគ្នាជាមួយកម្ពុជាដោយអនុលោមតាមបទបញ្ជាអន្តរជាតិប្រឆាំងនឹងការប៉ុនប៉ងផ្លាស់ប្តូរស្ថានភាពជាឯកតោភាគីដោយកម្លាំង។
ជប៉ុន និងកម្ពុជាមិនត្រឹមតែចែករំលែកតួនាទីប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងសហការគ្នាក្នុងការអនុវត្តផងដែរ។ ថ្មីៗនេះ ប្រទេសទាំងពីរបានសហការគ្នាក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលបុគ្គលិកដោះមីនរបស់អ៊ុយក្រែនអំពីរបៀបប្រើប្រាស់ឧបករណ៍រាវរកមីនរបស់ជប៉ុន។ ទំនាក់ទំនងរយៈពេលវែងរបស់ប្រទេសជប៉ុន និងកម្ពុជានៃការជឿទុកចិត្ត និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការបោសសម្អាតមីនបាននាំមកនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ។
កម្ពុជាសម្រេចបានជោគជ័យដ៏កម្របំផុតក្នុងការប្រែក្លាយសង្រ្គាមស៊ីវិលរបស់ខ្លួនទៅជាសន្តិភាព។ ខ្ញុំគោរពជំហរសកម្មរបស់កម្ពុជាក្នុងការរួមចំណែកដល់សន្តិភាពនៃសហគមន៍ពិភពលោកតាមរយៈការចែករំលែកបទពិសោធន៍នៃការកសាងសន្តិភាព។
ប្រទេសទាំងពីរមានជំហរដូចគ្នាក្នុងបញ្ហាតំបន់ និងអន្តរជាតិមួយចំនួនទៀត។ ជប៉ុនមានឆន្ទៈបន្តទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធ និងសហការជាមួយកម្ពុជាក្នុងបញ្ហារួមដែលសហគមន៍អន្តរជាតិកំពុងប្រឈម។
ទាក់ទិននឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី ប្រទេសទាំងពីរបានចាប់ផ្តើមកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរួចហើយលើវិស័យថ្មីនៃសន្តិសុខអ៊ីនធឺណិត និងបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល ក្នុងចំណោមវិស័យអាទិភាពទាំងប្រាំនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។
ខ្ញុំផ្តល់ឱ្យអ្នកនូវឧទាហរណ៍មួយចំនួន។ សម្រាប់ប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត យើងបានចាប់ផ្ដើមគម្រោងដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពរបស់ CamCERT (ការិយាល័យឆ្លើយតបបញ្ហាបន្ទាន់នៃកុំព្យូទ័រ) ដើម្បីដោះស្រាយឧប្បត្តិហេតុសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិត តាមរយៈការផ្តល់ឧបករណ៍ពាក់ព័ន្ធ។
សម្រាប់ឌីជីថល ជប៉ុនសហការក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្សឧស្សាហកម្មដែលមានជំនាញខ្ពស់នៅមជ្ឈមណ្ឌលផលិតកម្មឌីជីថលកម្ពុជា-ជប៉ុន (CJDM) នៃសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ។ ជប៉ុនចង់ជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យថ្មីទាំងនេះ។
សំណួរទី៤៖ ក្រោមភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ តើឱកាសអ្វីខ្លះដែលអាចមើលឃើញសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍនៃប្រទេសទាំងពីរ?
ក្រោមភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ជប៉ុនចង់បន្តនិងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលក្នុងការបោសសម្អាតមីនសម្រាប់ប្រទេសទីបីរួមទាំងអ៊ុយក្រែនផងដែរ។
ជាងនេះទៅទៀត ជប៉ុនចង់ជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យការពារជាតិ និងសន្តិសុខជាមួយកម្ពុជា ដើម្បីធានាបាននូវសន្តិភាព និងស្ថិរភាពក្នុងតំបន់។ លោក YOSHIDA Yoshihide នាយសេនាធិការនៃកងកម្លាំងស្វ័យការពារជើងគោកជប៉ុន នឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាក្នុងសប្តាហ៍នេះ។ យើងក៏កំណត់ពេលការហៅតាមកំពង់ផែដោយកប៉ាល់របស់កងកម្លាំងស្វ័យការពារដែនសមុទ្រជប៉ុនមកកម្ពុជាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែទៅមុខ។
ប្រទេសជប៉ុននៅតែបន្តការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនក្នុងការជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចនៃតំបន់នេះ ដែលយើងប្រហែលជាហៅថាជាមជ្ឈមណ្ឌលកំណើននៃពិភពលោក តាមរយៈការធ្វើអោយប្រសើរឡើងនូវការតភ្ជាប់ក្នុងតំបន់។
ជាឧទាហរណ៍ ប្រទេសជប៉ុនបាននិងកំពុងសហការក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការតភ្ជាប់របស់កម្ពុជាជាមួយនឹងទីផ្សារ និងកំពង់ផែក្នុងប្រទេសថៃ និងវៀតណាម តាមរយៈការអភិវឌ្ឍកំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុ និងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវផ្លូវជាតិលេខ៥ និងលេខ៦។
ប្រទេសជប៉ុន និងកម្ពុជានឹងអាចធ្វើឱ្យស៊ីជម្រៅនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការប្រើប្រាស់ថាមពលកកើតឡើងវិញ និងយន្តការឥណទានកាបូនរួមគ្នា (JCM) ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងការរិចរិលនៃបរិស្ថាន។ ជប៉ុនក៏បាននិងកំពុងសហការក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធចោលសំរាមនៅកម្ពុជា។
សំណួរទី៥៖ ពិភពលោកកំពុងប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាស្មុគស្មាញរាប់ចាប់ពីការប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ រហូតដល់ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ តាមទស្សនៈរបស់ឯកឧត្ដម តាមរយៈការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងដល់កម្រិតថ្មីនៃភាពជាដៃគូ តើកម្ពុជា និងជប៉ុនអាចយកឈ្នះ និងរួមចំណែកក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះដោយរបៀបណា?
ដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើងរួចមកហើយថា ប្រទេសជប៉ុន និងកម្ពុជាបាននឹងកំពុងសហការ និងរួមចំណែកក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនានាដែលប្រឈមមុខនឹងសហគមន៍អន្តរជាតិ។
បន្ថែមពីលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសម្រាប់អ៊ុយក្រែន កម្ពុជា និងជប៉ុនបាននិងកំពុងសហការផ្តល់ការគាំទ្រដល់ប្រទេសដែលនៅមានរីកសាយមីនផ្សេងទៀតដូចជា កូឡុំប៊ី ឡាវ អ៊ីរ៉ាក់ និងអង់ហ្គោឡា។
ទាក់ទងនឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ PKO កម្ពុជាគឺជាប្រទេសទីមួយដែលជប៉ុនដាក់ពង្រាយកងកម្លាំងស្វ័យការពាររបស់ខ្លួនក្នុងនាមជាអ្នករក្សាសន្តិភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ បន្ទាប់មក កម្ពុជាបានក្លាយជាអ្នកចែកចាយ មិនមែនជាអ្នកទទួល PKO ទេ។ មកទល់ពេលនេះ កម្ពុជាបានបញ្ជូនកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសចំនួន៩ ដូចជាស៊ូដង់ខាងត្បូង លីបង់ សាធារណរដ្ឋអាហ្វ្រិកកណ្តាល និងម៉ាលី។
ប្រទេសជប៉ុន និងកម្ពុជាបានរួមដៃគ្នាក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាសកល ដូចជាការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងបញ្ហាបរិស្ថាន។
ប្រទេសទាំងពីរប្រើប្រាស់យន្តការឥណទានកាបូនរួមគ្នា (JCM) ដើម្បីលើកកម្ពស់ការផ្លាស់ប្តូរទៅកាន់សង្គមដែលមានកាបូនទាប តាមរយៈមធ្យោបាយរួមមានរោងចក្រថាមពលពន្លឺព្រះអាទិត្យ និងភ្លើងបំភ្លឺផ្លូវ LED ដែលមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។
ប្រទេសជប៉ុនក៏បានផ្តល់ជំនួយតាមរយៈ UNDP ដើម្បីគាំទ្រដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជាក្នុងការកាត់បន្ថយការបំពុលផ្លាស្ទិកក្នុងសមុទ្រ និងលើកកម្ពស់ការប្រើប្រាស់ឡើងវិញ និងការកែច្នៃសំណល់ប្លាស្ទិក។ យើងសង្ឃឹមថាគំនិតផ្តួចផ្តើមទាំងនេះមិនត្រឹមតែទប់ស្កាត់ការបំពុលប្លាស្ទីកសមុទ្របន្ថែមទៀតប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងជួយកម្ពុជាក្នុងការកសាងសង្គមប្រកបដោយចីរភាពផងដែរ។
វាគ្មិនកិត្តិយស៖ ឯឧត្ដម Atsushi UENO ឯកអគ្គរាជទូតនៃប្រទេសជប៉ុនប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
អ្នកសម្របសម្រួល៖ លោក ទន់ លីណាសុផាឬទ្ធិ
