ស្ថានភាពនៃការប្រកួតប្រជែងមហាអំណាចស.រ.អ.និងចិន នៅតែជាប្រធានបទក្ដៅនិងមានភាពស្មុគស្មាញ។ ជាពិសេសវាបានជះឥទ្ធិពលដល់ដល់ការអនុវត្តនូវគោលនយោបាយការបរទេសរបស់បណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងតំបន់នានា។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នេះ បណ្ឌិត NETH Thida Chanthima បានពន្យល់អំពីលក្ខណៈនៃយុទ្ធសាស្រ្ត និងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់មហាអំណាចទាំងពីរចំពោះការប្រកួតប្រជែងមួយនេះ និងលើកឡើងអំពីផលប៉ះពាល់ដល់ការអនុវត្តគោលនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជាផងដែរ។
សំណួរទី១៖ ដោយយើងបានដឹងថា សហរដ្ឋអាមេរិក និងចិនគឺជាដៃគូប្រកួតប្រជែងយូរអង្វែងនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រ សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្មជាដើម។ ជាការពិត ការប្រកួតប្រជែងនៃមហាអំណាចគឺ មានការទាក់ទងយ៉ាងខ្លាំងចំពោះរដ្ឋតូចដូចជា ប្រទេសកម្ពុជា និងថ្នាក់តំបន់។ ជាបឋម តើយើងអាចកំណត់លក្ខណៈយុទ្ធសាស្ត្ររបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះប្រទេសចិនយ៉ាងដូចម្តេច? ហើយ តើអ្វីទៅជាធាតុដែលសំខាន់នៃយុទ្ធសាស្ត្របន្ត របស់ចិនចំពោះអាមេរិក?
Dr. NETH Thida Chanthima៖ យោងតាមយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិឆ្នាំ ២០២២ គឺអាមេរិកបានពណ៌នាប្រទេសចិន សម្តៅលើបញ្ហាប្រឈមភូមិសាស្ត្រនយោបាយដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធបំផុត ហើយខ្ញុំបានដកស្រង់គូប្រជែងនៃមហាអំណាចទាំងពីរដែលមានបំណងផ្លាស់ប្តូរសណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិ និងកាន់តែខ្លាំងឡើងនូវអំណាចសេដ្ឋកិច្ច ការទូត យោធា និងវិវត្តភាពនៃបច្ចេកវិទ្យា។ គោលបំណងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ អាមេរិក ចំពោះ ប្រទេសចិន គឺ មានចំនួនបីចំណុច។ ទីមួយ សហរដ្ឋអាមេរិកគ្រោងនឹងវិនិយោគលើមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការប្រកួតប្រជែងរបស់ខ្លួន ជាពិសេសនៅក្នុងវិស័យបច្ចេកវិទ្យា សេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ យោធា ការស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ និងផ្នែកអភិបាលកិច្ចសកល ដើម្បីប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសចិន។
ទីពីរ សហរដ្ឋអាមេរិក គ្រោងធ្វើសម្ព័ន្ធភាពខ្លួនឯងជាមួយនឹងបណ្តានៃ ដៃគូសម្ព័ន្ធមិត្ត ដែលយើងអាចមើលឃើញយុទ្ធសាស្ត្ររួចហើយ រួមជាមួយនឹងគោលគំនិតយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ណាតូ (NATO) ទីតាំងយុទ្ធសាស្ត្រសហភាពអឺរ៉ុប កិច្ចព្រមព្រៀង AUKUS និងសម្ព័ន្ធភាព Quart និងយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិថ្មីរបស់ជប៉ុន។ ទីបី យុទ្ធសាស្ត្ររបស់អាមេរិកគឺប្រកួតប្រជែង និងទប់ស្កាត់ការពង្រីកអំណាចរបស់ចិន ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន ដោយផ្តោតលើធាតុពីរ គឺការវិនិយោគ និងសម្ព័ន្ធភាព។ សរុបមក បើយោងតាមលោករដ្ឋលេខាធិការ Antony Blinken ក្នុងឆ្នាំ 2021 លោកបានថ្លែងថា “គោលនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេ រិកចំពោះប្រទេសចិន គឺមានភាពប្រកួតប្រជែងនៅពេលដែលវាគួរតែមាន, ការសហការនៅពេលដែលវាអាចទៅរួច និងចម្លើយនៅពេលដែលមានតម្រូវការ” ។
ម៉្យាងវិញទៀត ប្រទេសចិនចំពោះសហរដ្ឋអាមេរិក វិញ គឺមិនជាក់លាក់ ដូចយុទ្ធសាស្រ្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះប្រទេសចិននោះទេ ប៉ុន្តែយើងអាចវិភាគធាតុសំខាន់នៃយុទ្ធសាស្ត្រចិនប្រឆាំងនឹងសហរដ្ឋអាមេរិកតាមរយៈអាកប្បកិរិយា ដោយខ្ញុំជឿថាយុទ្ធសាស្រ្តជាតិរបស់ចិន ក្នុងការប្រកួតប្រជែងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកគឺដើម្បីផ្លាស់ប្តូរ ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំពិភពលោកតាមរយៈកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការរីកចំរើននៃសមត្ថភាពយោធា និងបច្ចេកវិទ្យារបស់ខ្លួន ព្រមទាំងការកើនឡើង និងការវិនិយោគ។ សំខាន់ជាងនេះទៅទៀត ប្រទេសចិនក៏កំពុងប្រកួតប្រជែងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់អនុត្តរភាពនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី តាមរយៈការបង្កើនវិស័យឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន និងការកសាងភាពជាដៃគូជាមួយរដ្ឋក្នុងតំបន់អាស៊ាន តាមរយៈកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ឧទាហរណ៍ គំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវ៉ាត់ និងផ្លូវ (Belt and Road Initiative)។
សំណួរទី២៖ កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ 2022 ទាក់ទងនឹងជំនួបទ្វេភាគីជាមួយមេដឹកនាំប្រទេសទាំងពីរ គឺលោកប្រធានាធិបតី Joe Biden និងប្រធានាធិបតី Xi Jinping តាមរយៈកិច្ចប្រជុំកំពូល G20 នៅកោះបាលី ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលជាជំនួបលើកដំបូង សម្រាប់មេដឹកនាំទាំងពីរក្នុងការជួបទល់មុខគ្នា ដែលមិនធ្លាប់មាន។ ដូចនេះ តើការប្រជុំនេះបានផ្លាស់ប្តូរដំណើរនៃភាពតានតឹងដល់កម្រិតណា ហើយតើមានការព្រួយបារម្ភអ្វីខ្លះនៃ ការគ្រប់គ្រងទំនាក់ទំនងរបស់ពួកគេ?
Dr. NETH Thida Chanthima៖ កិច្ចប្រជុំត្រូវបានពណ៌នាដោយភាគីទាំងសងខាង ដែលមានទាំងភាពស្មោះត្រង់ និងខូចខាត ដែលប្រធានាធិបតី Biden បាននិយាយថា “ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំ យើងចែករំលែកការទទួលខុសត្រូវដើម្បីបង្ហាញថា ប្រទេសចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិកអាចគ្រប់គ្រងដោយភាពខុសគ្នារបស់យើង ការពារការប្រកួតប្រជែងមិនឲ្យក្លាយជាអ្វី ដែលនាំឲ្យមានជម្លោះនោះទេ និងស្វែងរកមធ្យោបាយធ្វើការរួមគ្នាលើបញ្ហាសកល ដែលទាមទារឱ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទៅវិញទៅមករបស់យើង”។ ទន្ទឹមនឹងនោះ បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំប្រធានាធិបតី Xi បាននិយាយថា “យើងត្រូវស្វែងរកទិសដៅត្រឹមត្រូវសម្រាប់ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីឆ្ពោះទៅមុខ និងបង្កើនទំនាក់ទំនង”។
ពីរខែបន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកមានតំណាងនៃការបោះឆ្នោត និងភាពពេញចិត្តនៃការបង្កើតគណៈកម្មាធិការជ្រើសរើសថ្មីដែលសម្តៅដល់ការប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសចិន រួមមានការស៊ើបអង្កេត និងដាក់ស្នើគោលនយោបាយ អនុសាសន៍ទាក់ទងនឹងស្ថានភាពនៃវឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច បច្ចេកវិទ្យា និងសន្តិសុខរបស់បក្សកុម្មុយនិស្តចិន ក្នុងការប្រកួតប្រជែងរបស់ខ្លួនជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។ ឆ្លើយតបនឹងព័ត៌មាននេះ ចិនគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា “ពួកគេសង្ឃឹមថា អ្នកនយោបាយអាមេរិកដែលពាក់ព័ន្ធមើលប្រទេសចិន និងទំនាក់ទំនងចិន-អាមេរិក ក្នុងគោលបំណងសមហេតុផល ដើម្បីមើលឃើញផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និងផលប្រយោជន៍រួមរបស់ចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិកចំពោះ ទិសដៅដូចគ្នាជាមួយចិន និងជំរុញការអភិវឌ្ឍន៍ទំនាក់ទំនងអាមេរិក-ចិន ដោយផ្អែកលើការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយសន្តិភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឈ្នះ-ឈ្នះ”។
ទោះបីជាវាហាក់បីដូចជាទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងមហាអំណាចទាំងពីរនេះបានធ្លាក់ចុះបន្តិចក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានចុងក្រោយនេះ ដោយរួមបញ្ចូលជាដំណើរទស្សនកិច្ចតាមកាលវិភាគរបស់លេខាធិការ Blinkin ទៅកាន់ទីក្រុងប៉េកាំង ដោយមានការរាយការណ៍ថា ប្រធានាធិបតី Xi ជួបជាមួយលោក Blinkin ដោយផ្ទាល់ផងដែរ។ នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍មិននឹកស្មានដល់មួយបានកើតឡើង ប៉េងប៉ោងដ៏ធំមួយ ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងពីមុនមកដើម្បីរក្សាទំនាក់ទំនងរវាងមហាអំណាចទាំងពីរ។ ដូចដែលយើងដឹងហើយថានៅថ្ងៃទី 31 ខែមករា គឺមានបាឡុងពណ៌សរបស់ចិនដែលបានចូលទៅក្នុងដែនលំហអាកាសសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថា “ប៉េងប៉ោងដែលបានបង្ហាញនោះ គឺជាការរំលោភយ៉ាងច្បាស់លើអធិបតេយ្យភាពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងច្បាប់អន្តរជាតិ” ។
ឆ្លើយតបនឹងបញ្ហានេះ ចិនបានសម្តែងការសោកស្ដាយរបស់ខ្លួន ហើយបានអះអាងទាក់ទងនឹង បាឡុងពណ៌ស និងព្រមានអ្នកនយោបាយអាមេរិក រួមជាមួយនឹងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកុំឱ្យហួសហេតុពេក នូវស្ថានការណ៍ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីវាយប្រហារប្រទេសចិន។ បន្ទាប់មកនៅថ្ងៃទី៤ ខែកុម្ភៈ សហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើការសម្រេចចិត្តបាញ់ទម្លាក់ប៉េងប៉ោងពណ៌សដ៏ធំបំផុត ដែលចិនបានលេសថា អាមេរិកមានប្រតិកម្មខ្លាំងពេក និងបំពានលើការអនុវត្តអន្តរជាតិចាប់តាំងពីពេលនោះមក ចិនបានបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង និងរៀបចំការហៅទូរស័ព្ទរវាងប្រទេសទាំង ពីរ។ បន្ថែមពីនេះ វាមានសុវត្ថិភាពក្នុងការនិយាយថា រឿងអាស្រូវប៉េងប៉ោងនេះ ទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិនបានដើរថយក្រោយជាច្រើនជំហានម្តងទៀត។
សំណួរទី៣៖ ជាមួយគ្នានេះដែរ ភាពតានតឹងរវាងមហាអំណាចទាំងពីរនៅតែជាកង្វល់សម្រាប់ការអនុវត្តទំនាក់ទំនងការទូតនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងក្នុងទំនាក់ទំនងតាមរយៈយុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកដែលកំពុងមានឥទ្ធិពលលើសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ក្នុងន័យនេះ តើនឹងមានផលវិបាក យ៉ាងណាចំពោះការគ្រប់គ្រងយុទ្ធសាស្ត្រ នៃមហាអំណាចទាំងពីរក្នុងតំបន់ទាំងពីរ?
Dr. NETH Thida Chanthima៖ ជាផ្នែក នៃការប្រកួតប្រជែងដ៏ខ្លាំងក្លានេះ រវាងប្រទេសមហាអំណាចទាំងពីរ យើងអាចមើលឃើញថា ប្រទេសទាំងពីរកំពុងព្យាយាមបោះជំហាននៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក ទាំងសន្តិសុខ ឬភាពជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចទ្វេភាគី ឬពហុភាគី។ Quart និង AUKUS ជាឧទាហរណ៍សម្រាប់គំនិតផ្តួចផ្តើមផ្នែកសន្តិសុខរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកជាមួយនឹងសម្ព័ន្ធភាពស្រដៀងគ្នារបស់ខ្លួនក្នុងគោលបំណងរបស់ពួកគេដើម្បីទប់ស្កាត់ការពង្រីកចិន។ ចំណែកកំណើនសេដ្ឋកិច្ចវិញ ចិន និងអាមេរិក ចាប់ផ្តើមក្របខណ្ឌសេដ្ឋកិច្ចជាក់លាក់ដើម្បីកែទម្រង់ការចូលរួមរបស់ខ្លួនក្នុងតំបន់។ ម៉្យាងវិញទៀត យើងមានគំនិតផ្តួចផ្តើមខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ ខណៈដែលប្រទេសចិនចូលរួមជាមួយ RCEP និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី (FTA) សម្រាប់ប្រទេសចិន ដើម្បីបង្កើនការចូលរួមផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនពហុភាគី និងទ្វេភាគី ជាមួយបណ្តាប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក។
ប្រសិនបើការប្រកួតប្រជែងរវាងចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែបន្ត តាមគំនិតរបស់ខ្ញុំ វាផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលជាឱកាសបច្ចុប្បន្នសម្រាប់រដ្ឋទាំងនេះដើម្បីចូលរួមជាមួយប្រទេសមហាអំណាចជាវិជ្ជមាន។ ទាំងនេះផ្តល់ឱ្យរដ្ឋ និងតំបន់នូវជម្រើសក្នុងការជ្រើសរើសក្របខ័ណ្ឌមួយណាដែលល្អបំផុតសម្រាប់ផលប្រយោជន៍ជាតិ និងការអភិវឌ្ឍន៍របស់ពួកគេ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិនបើការប្រកួតប្រជែងនេះកាន់តែខ្លាំងឡើង និងចម្ងាយរហូតដល់ឫសគល់នៃសង្គ្រាមប្រូកស៊ី ដូចកាលអំឡុងពេលការប្រកួតប្រជែងរវាងសហភាពសូវៀត និងសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមត្រជាក់មុននោះ វានឹងបង្ហាញឱ្យឃើញពីគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់រដ្ឋនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក។
ក្នុងនាមជារដ្ឋនៅក្នុងតំបន់ទាំងនេះគួរតែចូលរួម និងសហការគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយយើងមិនគួរអនុញ្ញាតឱ្យនយោបាយមហាអំណាចប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងក្នុងតំបន់ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងការប្រែប្រួល ដើម្បីធានាថាតំបន់របស់យើងនឹងមិនចូលទៅក្នុងទីលានប្រកួតក្នុងការប្រកួតប្រជែងអំណាចដ៏អស្ចារ្យនេះ។ យើងគួរតែគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក ស្ថានភាពជាក់ស្តែង ដោយមិនគិតសម្ព័ន្ធភាព ឬ មិនសម្ព័ន្ធភាព ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ចំពោះគោលការណ៍ស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ។
សំណួរទី៤៖ ម្យ៉ាងវិញទៀត ដោយមាននូវចំណុចរសើបណាស់ ដែលអ្នកវិភាគ និងអ្នកសារព័ត៌មានបរទេសភាគច្រើនតែងតែសង្កេតឃើញថា កម្ពុជាកំពុងឈានទៅរកការបន្សាបយុទ្ធសាស្ត្រ និងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនទាំងអាមេរិក និងចិន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មិនមានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់សម្រាប់បញ្ជាក់លើរឿងនេះ នោះទេ។ ដូច្នេះ តើកម្ពុជាក្នុនាមជា រដ្ឋតូចគួររក្សាជំហររបស់ខ្លួនយ៉ាងដូចម្តេច ដើម្បីរក្សាតុល្យភាពទំនាក់ទំនងជាមួយមហាអំណាច?
Dr. NETH Thida Chanthima៖ អាស្រ័យលើស្ថានភាព ប៉ុន្តែការប្រជែងគ្នាកាន់តែខ្លាំង រវាង មហាអំណាចទាំងពីរ កំពុងឈានទៅមុខ ឬ កំពុងស្ថិតក្នុងសង្គ្រាមត្រជាក់ថ្មីហើយ។ ក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមត្រជាក់ពីមុនរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពសូវៀត ប្រទេសកម្ពុជាបានរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងធំធេង ដែលនាំឱ្យមានការប្រឆាំងនឹងសម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុ ដែលពេលនោះយើងទាំងអស់គ្នាដឹងថាបាននាំឱ្យមានវាយចូលដោយខ្មែរក្រហម និងរបបប្រល័យពូជសាសន៍។
ឥឡូវនេះ ក្នុងបរិយាកាសបែបនេះ បើមានឱកាសធ្វើដូច្នេះ តាមគំនិតខ្ញុំ កម្ពុជាគួរតែប្រកាន់យកគោលការណ៍ច្បាប់អន្តរជាតិ ហើយចូលរួមជាមួយតួអង្គទាំងអស់ក្នុងសហគមន៍អន្តរជាតិ ប្រសិនបើយើងឃើញថាសមទៅនឹងផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់យើង គឺសន្តិភាព ស្ថិរភាព សន្តិសុខ និងការអភិវឌ្ឍន៍។ ទន្ទឹមនឹងការរក្សាបាននូវឋានៈជាសម្ព័ន្ធភាពអព្យាក្រឹតភាពលេចធ្លោរបស់យើង ដើម្បីការពារខ្លួនយើងពីការក្លាយជាស្រះម្តងទៀត កម្ពុជាក៏គួរតែផ្តោតលើការពង្រឹងទំនាក់ទំនងពហុភាគី និងទ្វេភាគីជាមួយរដ្ឋស្រដៀងគ្នាផ្សេងទៀត និងសហគមន៍ក្នុងតំបន់ ជាមួយនឹងអន្តរជាតិ ដើម្បីកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែក និងទំនាក់ទំនងរបស់យើងលើតែរដ្ឋមួយចំនួនដើម្បីការពារ ជំហររបស់យើង។
សំណួរទី៥៖ តាមទស្សនៈរបស់អ្នក តើអ្នកឃើញយ៉ាងដូចម្តេចចំពោះ ការប្រកួតប្រជែងនៃអំណាចដ៏អស្ចារ្យ នៅពេលខាងមុខ បន្ទាប់ពីពេលបច្ចុប្បន្ន? ហើយតើអ្នកឃើញពីលទ្ធភាពណាមួយសម្រាប់កម្ពុជាក្នុងការទទួលបានចំណាប់អារម្មណ៍ពីបញ្ហានេះ?
Dr. NETH Thida Chanthima៖ តាមគំនិតខ្ញុំ ការប្រជែងគ្នារវាងអាមេរិក និងចិននេះ នឹងកាន់តែមានកាន់តែខ្លាំងឡើងៗជាច្រើនឆ្នាំទៅមុខទៀត។ ប៉ុន្តែជាការពិតណាស់ យើងមិនអាចប្រាកដថា តើវានឹងបង្កើនកម្លាំងយោធា ឬសេដ្ឋកិច្ចនោះទេ ភាគីទាំងសងខាងមានការប្រុងប្រយ័ត្នយ៉ាងខ្លាំងចំពោះសកម្មភាព និងចេតនារបស់ប្រទេសផ្សេង។ ចិននៅតែមានមន្ទិលចំពោះការសន្យារបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការគាំទ្រ “គោលនយោបាយ ចិនតែមួយ” និងបញ្ចប់ទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយ តៃវ៉ាន់។ ចិនក៏ជឿជាក់ផងដែរថា អាមេរិកនៅតែបន្តរារាំងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួន ដើម្បីអះអាងនូវអ្វីដែលខ្លួនជឿជាក់ ដើម្បីកសាងការទាមទារស្របច្បាប់លើទឹកដីនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងខាងកើត ខណៈដែលអាមេរិកនៅតែគំរាមកំហែងកាន់តែខ្លាំងឡើងដោយចិនបន្តកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការរីកចម្រើននៃបច្ចេកវិទ្យា និងសមត្ថភាពយោធា។
សំខាន់បំផុតសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា គូប្រជែងអំណាចដ៏អស្ចារ្យទាំងនេះ ក៏មើលឃើញការកើនឡើងនៃការប្រកួតប្រជែងសម្រាប់អនុត្តរភាពក្នុងតំបន់ជុំវិញអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផងដែរ។ ដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើងពីមុនក្នុងសំណួរចុងក្រោយ ប្រសិនបើការប្រជែងគ្នានេះនៅតែបន្តលើឫសគល់នៃមហាអំណាចទាំងពីរនេះ ដែលព្យាយាមជំរុញរដ្ឋជាវិជ្ជមានទៅក្នុងជំរុំរបស់ពួកគេ ដោយគំនិតផ្តួចផ្តើមសេដ្ឋកិច្ច ឬសន្តិសុខនោះ ដោយនឹងមានប្រយោជន៍សម្រាប់កម្ពុជា ព្រោះយើងមានវេទិកាច្រើន និង ឱកាសដើម្បីធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងចូលរួមជាមួយប្រទេសមហាអំណាច។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិនបើការប្រជែងគ្នាដ៏ អស្ចារ្យនេះប្រែទៅជាចិត្តគំនិតនៃសង្រ្គាមត្រជាក់ពីមុននៃការដាក់ពង្រាយយុទ្ធសាស្ត្រនៃការផ្លាស់ប្តូររបបទៅជាសង្គ្រាមប្រូកស៊ី និងសម្រាប់ការជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋអធិបតេយ្យ ដើម្បីពង្រឹងសណ្តាប់ធ្នាប់ក្នុងតំបន់ ឬអន្តរជាតិឱ្យសមស្របតាមទស្សនៈ ឬមហាអំណាច។ វានឹងមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងមិនត្រឹមតែ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែរដ្ឋនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផងដែរ។ នេះគឺជាប្រភេទនៃការអភិវឌ្ឍន៍ដែលយើងត្រូវតាមដានយ៉ាងដិតដល់ ដើម្បីអាចទទួលបានគោលនយោបាយការបរទេសរបស់យើងសមស្របតាម ហើយរហូតមកដល់ពេលនោះ យើងត្រូវរក្សាជំហរមិនចងសម្ព័ន្ធភាពរបស់យើង និងមាននូវការសង្កេត៕
វាគ្មិនកិត្តិយស៖ Dr. NETH Thida Chanthima អ្នកស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី (AVI)
អ្នកសម្របសម្រួល៖ លោក ទន់ លីណាសុផាឬទ្ធិ
